na logikę
  • Do 15 listopada…
    9.01.2019
    9.01.2019
    Szanowni Państwo,
    czy można założyć, że sformułowanie typu należy coś zrobić do 15 listopada niemal zawsze znaczy, że należy to zrobić do tej daty włącznie? Chyba nie spotykam się w praktyce z inną interpretacją.

    Z wyrazami szacunku i najlepszymi życzeniami świątecznymi!
    Czytelnik
  • Do widzenia czy Do usłyszenia?
    12.11.2010
    12.11.2010
    Czy na zakończenie rozmowy telefonicznej można powiedzieć do widzenia? Coraz częściej słyszę – zwłaszcza z ust pracowników telemarketingu – chyba logiczniejsze, ale jednak rażące mnie: do usłyszenia. Czy w sytuacji, kiedy rozmówcy pozostają w stosunkach oficjalnych, nie jest to forma zbyt poufała?
  • dwie dziesiętne?
    20.05.2009
    20.05.2009
    Dzień dobry,
    mam pytanie dotyczące prawidłowego zapisu liczebników cząstkowych. Czy poprawna jest konstrukcja dwie dziesiętne grama? Czy też należy używać jedynie formy: dwie dziesiąte grama? Wydaje mi się, że konstrukcja pierwsza jest zgodna z logiką języka polskiego – chodzi przecież o dwie dziesiętne części owego grama, a nie części dziesiąte. Uprzejmie proszę o odpowiedź.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Joanna Knapik
  • indeks Dow Jones
    22.03.2010
    22.03.2010
    Szanowni Państwo!
    Jak potraktować nazwę indeks Dow JonesIndeks Dow Jones czy indeks Dow Jonesa? Np. w zdaniu: „Indeks Dow Jonesa spadł o 504 punkty”.
    Będę wdzięczna za pomoc
    A. Kajak
  • Jak oznaczyć błędną formę?
    5.06.2009
    5.06.2009
    Proszę o sprecyzowanie, kiedy, gdzie i jak używa się wykrzyknika na oznaczenie błędnej formy. Czy tylko w słownikach? Czy ma to postać !rożno, czy ! rożno (z odstępem), czy może nie ! rożno? Czy to notacja wprowadzana doraźnie w danym słowniku i różna pomiędzy słownikami, czy przeciwnie – ujednolicona, określona jakąś normą? Czy takie !rożno stosowane jest tylko jako nagłówek artykułu hasłowego, czy również w tekście ciągłym? Czy dodatkowe wyróżnienie italikami jest pożądane / potrzebne?
  • Konkludywny
    26.06.2020
    26.06.2020
    Szanowni Państwo,
    co sądzą Państwo o słowie konkludywnie? Słowo to pojawia się często, szczególnie w tekstach naukowych, również tych tworzonych przez polonistów, przede wszystkim historyków literatury. Wydaje się, że słowo to nie znaczy tego samego, co leksem konkluzywny, który słowniki rejestrują. Zresztą w sieci pojawia się również słowo konkluzyjnie. Prosiłbym o normatywne odniesienie do tych słów.
    Z wyrazami największego szacunku
    Derec Yellow
  • ludek

    15.02.2023
    15.02.2023

    Szanowni Państwo,

    mam pytanie dotyczące słowa ludek. Jeżeli dobrze rozumiem, jest to zdrobnienie od słowa lud, ale jeśli tak, to czegoś tu nie rozumiem. Lud, jak wiadomo, oznacza zbiorowość, na przykład mieszkańców danego kraju. Więc idąc drogą logiki zdrobnienie ludek powinno znaczyć „mały lud”, czyli jakąś niewielką zbiorowość. Skoro tak, to czemu słowa ludek używa się w znaczeniu pojedynczego człowieka, na przykład gdy mówimy o kimś „mały ludek”, albo jak mamy słowo krasnoludek.

    Pozdrawiam

  • Mój autorski pomysł
    25.02.2019
    25.02.2019
    Sytuacja wyglądała następująco – wraz ze współpracownikiem analizowaliśmy kod źródłowy programu komputerowego, którego jestem autorem. Mimo iż jestem jedynym twórcą tego oprogramowania, wiele części składowych powstawało na podstawie dostępnych publicznie materiałów, dokumentacji, inspirowałem się również innymi otwartymi dla nas projektami. W pewnym momencie nadszedł czas na analizę fragmentu kodu źródłowego, którego logikę i algorytm, który realizuje, wymyśliłem sam, bez inspiracji ze stron trzecich. Aby podkreślić ten fakt, użyłem sformułowania „jest to mój autorski pomysł”. Inny współpracownik wyłapał ten fragment i zdecydowanie się jemu przeciwstawił, sugerując, iż jest to tautologia, i wystarczyłoby powiedzieć mój pomysł. Kolegi nie przekonały moje tłumaczenia, iż mój pomysł mógłby być poparty zewnętrznymi inspiracjami, a konstrukcja mój autorski pomysł podkreśla to, że idea analizowanego fragmentu programu jest całkowicie wymyślona przeze mnie, bez wpływów zewnętrznych.

    Zatem pytanie wygląda następująco – biorąc pod uwagę powyższe – czy użycie w takim kontekście sformułowania mój autorski pomysł jest błędem językowym, czy też nie?
  • Opiekować się – dlaczego z się?
    26.07.2017
    26.07.2017
    Czasownik opiekować łączy się zawsze z się. W gwarze sądeckiej jednak nigdy.
    Mówimy: Opiekuję córkę, zamiast: Opiekuję się córką, Wyjechała opiekować chorych, zamiast: Wyjechała opiekować się chorymi.
    Na chłopski rozum to ma sens! Przecież się oznacza zwrotność, a opiekę sprawuje się zawsze nad kimś.
    Czy jest jakieś uzasadnienie, dlaczego opiekować +się, zamiast samego opiekować?
    Napić się, najeść się, zakochać się – czynność jest wykonywana na wykonującym, ale opiekować się?
  • pierwsze 10 osób
    31.05.2004
    31.05.2004
    Spieramy się ze znajomymi na temat sformułowania często spotykanego z okazji rozmaitych konkursów: pierwsze 10 osób, które nadeślą prawidłową odpowiedź czy może pierwsze 10 osób, które nadeśle prawidłową odpowiedź? A może 10 pierwszych osób, które…? A może zmiana z pierwsze 10 osób na 10 pierwszych osób ma tu znaczenie?
    Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź i serdecznie pozdrawiam.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego